Większość rodzajów rowerów można zdefiniować w łatwy, krótki i precyzyjny sposób. Mało kto będzie mieć problem z opisaniem roweru szosowego, miejskiego czy trekkingowego. Historia rowerów tych kategorii sięga sto i więcej lat wstecz. Definicja komplikuje się, a historia mocno skraca, gdy zaczynamy mówić o rowerach górskich, które nie mają jeszcze nawet pół wieku.
Kiedyś to było – krótka lekcja historii
Wszystko zaczęło się w latach 70. ubiegłego wieku w Północnej Kalifornii, USA, gdy grupa lokalnych zapaleńców zaczęła modyfikować rowery typu cruiser, charakteryzujące się długą ramą i balonowatymi oponami, aby wytrzymywały jazdę w dół wyboistymi ścieżkami kalifornijskich wzgórz.
Naturalną koleją rzeczy, było zbudowanie mocnej ramy do takiego stylu jazdy, czego podjął się i dokonał Joe Breeze (ur. w 1953 r. w kalifornijskim hrabstwie Marin), a następnie takie osoby jak Gary Fisher, Charlie Kelly czy Tom Ritchey. Kojarzycie któreś z tych nazwisk? ;) Ramę wykonaną ze stali chromowo-molibdenowej Breeze osadził na 26-calowych kołach i wyposażył w osprzęt sprowadzony z różnych zakątków Ziemi. Powstało 9 wersji Breezera, jednak pierwszym seryjnie produkowanym rowerem górskim został w 1981 r. Specialized Stumpjumper.
Współczesność
Rowery MTB jest relatywnie młodą odmianą kolarstwa, jednak ewolucja, a po niej specjalizacja rowerów górskich przebiegała błyskawicznie i dzisiaj każdy jest w stanie wybrać rower idealnie dopasowany do swoich potrzeb i preferencji. W materiałach rządzi aluminium, ale nie będziemy mieć problemu z zakupem roweru górskiego z ramą chromowo-molibdenową, karbonową, tytanową, a jeśli poszukać po marketach (nie polecamy), to być może nawet stalową wysokowęglową… Koło 29″ wdarło się do MTB przebojem, lecz nie widać oznak, aby miało uśmiercić koło 27.5″, zaś koła 26″ wciąż są produkowane dla osób niższych i juniorów. Widelec amortyzowany jest już standardem, lecz ponownie – jeśli go nie chcemy, z łatwością znajdziemy rower ze sztywnym widelcem.
MTB rekreacja
Tak nazwiemy podstawowy, typowy rower górski do spokojnej, rekreacyjnej jazdy w niezbyt wymagającym terenie. O ile nie przewidujemy kręcenia po kilkadziesiąt kilometrów w ciągu jednego dnia, taki rower sprawdzi się też w jeździe mieszanej po mieście, dając nam wygodę, bezpieczeństwo ze względu na co najmniej przyzwoite hamulce i przyczepne opony oraz możliwość jeżdżenia na skróty przez łąki, parki, lasy.
Aluminiowa rama z zewnętrznym prowadzeniem linek nie będzie wykonana z najlżejszego stopu, za to wytrzymała. Koło w rozmiarze 27.5″ to uniwersalność i niższa waga względem koła 29″. Modelami na kołach 29″ mogą się zainteresować dobrze zbudowane, wysokie osoby.
Mechaniczne hamulce tarczowe (160 mm) są wystarczające do spokojnej jazdy, a ich cena jest wyraźnie niższa od hydraulicznych hamulców tarczowych.
Napęd będzie najczęściej oparty na komponentach Shimano klasy Tourney, Altus, Acera. Widelec amortyzowany o skoku 100 mm będzie najprostszą, dość ciężką konstrukcją ze sprężyną stalową z opcjonalną blokadą skoku i regulacją wstępnego naprężenia sprężyny (po której nie powinniśmy się jednak spodziewać zauważalnego działania).
MTB XC (cross country) HT (hard tail)
Geometria rowerów górskich XC powinna pozwalać na bardziej agresywną, dynamiczną jazdę w trudniejszym terenie i podjeżdżać równie sprawnie jak zjeżdżać. Kategoria cross country jest jednak bardzo pojemna i w zależności od pułapu cenowego, zawiera rowery, które będą lepiej lub gorzej nadawały się do ostrych treningów w trudnym technicznie i startów w zawodach. Wszystkie rowery XC powinny mieć już hydrauliczne hamulce tarczowe, zaś bardziej zaawansowane konstrukcje poznamy po rodzaju amortyzatora roweru – skok 100 mm, za który odpowiada tak zwana sprężyna powietrzna, a także po: zwężanej główce ramy (wykonanej z lekkiego stopu), sztywnych osiach kół oraz napędzie z jedno- lub dwurzędową korbą. Gdy zaś nie będziemy w stanie dostrzec spawów na ramie, będzie to oczywiście oznaczało ramę karbonową, a więc sprzęt dedykowany dla najbardziej zaawansowanych.
Giant Talon 29 (powyżej) pozwoli nam na więcej niż rower typu MTB rekreacja, natomiast rowerem Marin Team Marin (poniżej) spokojnie możemy stanąć na starcie wyścigu MTB XC.
MTB XC full suspension
Rowery dedykowane amatorskim i zawodowym kolarzom XC. Względem wyżej przedstawionych rowerów wyróżnia je naturalnie pełne zawieszenie, które pomoże na najtrudniejszych trasach cross country oraz hamulce – nie będzie to regułą, ale z przodu możemy się już spodziewać tarczy 180 mm. Mimo amortyzowanej ramy, nie należy spodziewać się po nich komfortu. Jazda takim rowerem na dłuższą metę będzie bardzo męcząca.
Trail HT
Trail, czyli szlak. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że szlakowe rowery górskie różnią się od rowerów do cross country tym, że lepiej radzą sobie w jeździe w dół niż pod górę, a to za sprawą m.in. wyraźnie ostrzejszego kąta główki ramy, choć różnic w geometrii jest oczywiście więcej. Rasowy rower trailowy będzie cechował też większy skok widelca – 120-130 mm, opuszczana sztyca (tzw. myk-myk) i tarcze hamulcowe o średnicy 180 mm. Jeśli znajdziemy model o skoku widelca 100 mm, będziemy mieć do czynienia z analogiczną sytuacją jak w podstawowych rowerach MTB – będzie to po prostu „Trail rekreacja”. Kanon roweru szlakowego zawiera koło średnie, czyli 27.5″ z szeroką oponą z bieżnikiem w grubą kostkę, jednak producenci tych rowerów coraz częściej dają nam opcję wyboru koła dużego. Decyzja należy do nas. Warto jedynie pamiętać, że lecąc w powietrzu lepiej mieć mniej masy rotującej.
Marin Bobcat Trail 5 
Marin Nail Trail 7 
Marin Pine Mountain 2 
Marin San Quentin 3 (2019)
Trail full suspension
Tymi rowerami można pokonywać najbardziej wymagające górskie szlaki dzięki zawieszeniu o skoku widelca 130-150 mm i tylnego koła 115-140 mm. Tylne zawieszenie, to przede wszystkim większa trakcja, lepsza kontrola i skuteczniejsze hamowanie. Rowery szlakowe, poza pewnymi wyjątkami (np. Marin San Quentin), nie są projektowane do skakania, latania. Są wystarczająco wytrzymałe, aby znieść zeskok z małej wysokości i krótki lot z łagodnym lądowaniem, lecz grubsze akcje w najlepszym przypadku będą się kończyć dobiciem zawieszenia.
Enduro
Rowery enduro to dla amatora przede wszystkim zabawa (np. w bike parkach), na którą pozwala zawieszenie o skoku 150-170 mm, jeszcze ostrzejszy kąt główki ramy, regulowana sztyca, mocne hamulce z tarczami 180/160-180 mm, szeroka kierownica i szerokie opony z bardzo agresywnym bieżnikiem.
Downhill
Nie wdając się w zbędne analizy – rowery do downhillu służą do jednego: do ̶z̶a̶p̶ bardzo szybkiej jazdy w dół. :) Najłatwiej rozpoznać je po dwupółkowym widelcu, tarczach hamulcowych o średnicy 200 mm i 'szosowej' kasecie.
Inne
Jak wspomnieliśmy na początku, rowery MTB ewoluowały tak mocno, że niektóre trudno nawet przypisać do jednej, ściśle określonej kategorii. Do takich rowerów można zaliczyć Pine Mountaina na kołach 27.5+ na ramie zbudowanej z podwójnie cieniowanych rurek ze stali chromowo-molibdenowej. Rower występuje w wersjach z amortyzatorami o skoku 120 mm i te spokojnie można zakwalifikować do rowerów szlakowych, natomiast wersja ze sztywnym widelcem zasługuje na własną kategorię.
Tutaj specjalizacja jest łatwa do określenia – dirt. Jednak sam rower jest hybrydą BMX i MTB i choć na specjalnie przygotowanej trasie dostarczy mnóstwa frajdy, to trudno sobie wyobrazić na nim górską wycieczkę.
No Comments